مجموعه ای از مطالب سخنرانی و مداحی
پنجاه حدیث رضوی
یکشنبه سی ام اردیبهشت ۱۴۰۳ ساعت 19:29 | نوشته ‌شده به دست حسین سبزعلی | ( )

چهل حدیث از امام رضا سلام الله عليه

۱.برترین خرد

الامام الرضا(ع) : أفضَلُ العَقلِ مَعرِفَةُ الإِنسانِ نَفسَهُ.

امام رضا (ع) :برترین خِرد، خودشناسى است.

العدد القویة: ص ۲۹۲ ح ۱۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۷۲

۲.ایمان

الامام الرضا(ع) : الإیمانُ: عَقدٌ بِالقَلبِ؛ ولَفظٌ بِاللِّسانِ؛ وعَمَلٌ بِالجَوارِحِ، لا یکونُ الإیمانُ إلاّ هکذا.

امام رضا (ع) :ایمان، عبارت است از: باور قلبى، اظهار به زبان و عمل با اندام ها. ایمان، جز این گونه نیست.

معانی الأخبار: ص ۱۸۶ ح ۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۸۰

۳.از جمله حقوق مؤمن بر مؤمن

الامام الرضا(ع) : إنَّ مِن حَقِّ المُؤمِنِ عَلَى المُؤمِنِ: المَوَدَّةَ لَهُ فی صَدرِهِ، وَالمُواساةَ لَهُ فی مالِهِ، وَالنُّصرَةَ لَهُ عَلى مَن ظَلَمَهُ، وإن کانَ فَیءٌ لِلمُسلِمینَ وکانَ غائِباً أخَذَ لَهُ بِنَصیبِهِ، وإذا ماتَ فَالزِّیارَةُ إلى قَبرِهِ، ولا یظلِمَهُ، ولا یغُشَّهُ، ولا یخونَهُ، ولا یخذُلَهُ، ولا یغتابَهُ، ولا یکذِّبَهُ...

امام رضا (ع) :از جمله حقوق مؤمن بر مؤمن، این است که در دل، او را دوست بدارد، با مالش به او کمک برساند، او را در برابر کسى که به وى ستم کند، یارى دهد، اگر مسلمانان غنیمت و خراجى داشتند و او غایب بود، سهم او را برایش بگیرد، هر گاه درگذشت، تا قبرش او را تشییع کند، به او ستم نکند، با او دغلى نکند، به او خیانت نکند، او را وا نگذارد، از او غیبت نکند، دروغگویش نشمارد...

قضاء حقوق المؤمنین: ص۳۵ ح۴۵، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۸۸

۴.سرآغاز خداپرستی

الامام الرضا(ع) : أوَّلُ عِبادَةِ اللّهِ مَعرِفَتُهُ.

امام رضا (ع) :سرآغازِ خداپرستى، شناخت اوست.

التوحید: ص ۳۴ ح ۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۹۰

۵.وساطت اهل بیت(ع)

الامام الرضا(ع) : إذا نَزَلَت بِکم شِدَّةٌ فاستَعینوا بِنا عَلَى اللّهِ.

امام رضا (ع) :هر گاه سختى اى به شما رسید، به واسطه ما از خدا کمک بجویید.

تفسیر العیاشی: ج۲ ص۱۷۶ ح۱۶۶۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۰۲

۶.بسم الله

الامام الرضا(ع) : «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» أقرَبُ إلَى الاِسمِ الأَعظَمِ مِن سَوادِ العَینِ إلى بَیاضِها.

امام رضا (ع) :«بِسمِ اللَّهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ»، به اسم اعظم خدا، نزدیک تر از سیاهىِ چشم به سفیدى آن است.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۲ ص۵ ح۱۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۰۴

۷. نقش انگشتر حضرت موسی(ع)

الامام الرضا(ع) : کانَ نَقشُ خاتَمِ موسى(ع) حَرفَینِ اشتَقَّهُما مِنَ التَّوراةِ: «اصبِر تُؤَر، اُصدُق تَنجُ».

امام رضا (ع) :نقش انگشتر موسى(ع) دو جمله بود که آنها را از تورات گرفته بود: شکیبا باش تا مزد بگیرى، راستگو باش تا بِرَهى».

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۵۵ ح ۲۰۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۸۶

۸.نقش انگشتر حضرت عیسی(ع)

الامام الرضا(ع) : کانَ نَقشُ خاتَمِ عیسى(ع) حَرفَینِ اشتَقَّهُما مِنَ الإِنجیلِ: طوبى لِعَبدٍ ذُکرَ اللّهُ مِن أجلِهِ، ووَیلٌ لِعَبدٍ نُسِی اللّهُ مِن أجلِهِ.

امام رضا (ع) :نقش انگشتر عیسى(ع) این دو جمله بود که آنها را از انجیل برگرفته بود: «خوشا به حال بنده اى که موجب یاد خدا شود و واى به حال بنده اى که باعث فراموشى خدا گردد».

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۵۵ ح ۲۰۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۱۹۸

۹.نماز شب

الامام الرضا(ع) : عَلَیکم بِصَلاةِ اللَّیلِ! فَما مِن عَبدٍ یقومُ فی آخِرِ اللَّیلِ فَیصَلّی ثَمانِی رَکعاتٍ ورَکعَتَینِ لِلشَّفعِ ورَکعَةً لِلوَترِ؛ ثُمَّ قَنَتَ وَاستَغفَرَ اللّهَ فی قُنوتِهِ سَبعینَ مَرَّةً، إلاّ اُجیرَ مِن عَذابِ القَبرِ وعَذابِ النّارِ.

امام رضا (ع) :بر شما باد خواندن نماز شب؛ زیرا هیچ بنده اى نیست که در آخرِ شب بر خیزد و هشت رکعت [نماز] و دو رکعت [نماز] شَفع و یک رکعت [نماز] وَتر بگزارد، سپس قنوت بخواند و در قنوتش هفتاد بار از خدا آمرزش بخواهد، مگر آن که از عذاب قبر و از عذاب آتش [دوزخ]، پناه داده مى شود.

الدعوات: ص۲۷۲ ح۷۷۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۰

۱۰. تفاوت مؤمن و کافر در قیامت

دَخَلَ رَجُلٌ مِنَ الزَّنَادِقَةِ عَلَى أَبِی الحَسَنِ(ع) وَ عِندَهُ جَمَاعَةٌ، فَقَالَ أَبُو الحَسَنِ(ع): أَیهَا الرَّجُلُ! أَ رَأَیتَ إِن کانَ القَولُ قَولَکم ـ وَ لَیسَ هُوَ کمَا تَقُولُونَ ـ أَ لَسنَا وَ إِیاکم شَرَعاً سَوَاءً؛ لاَ یضُرُّنَا مَا صَلَّینَا وَ صُمنَا وَ زَکینَا وَ أَقرَرنَا ؟ فَسَکتَ الرَّجُلُ. ثُمَّ قَالَ أَبُو الحَسَنِ(ع): وَ إِن کانَ القَولُ قَولَنَا ـ وَ هُوَ قَولُنَا ـ أَلَستُم قَد هَلَکتُم وَ نَجَونَا؟!

جماعتى در خدمت امام رضا(ع) بودند که زندیقى وارد شد. امام(ع) به او فرمود: «اگر سخن شما درست باشد ـ که نیست ـ، در این صورت، آیا نه این است که ما و شما یکسان هستیم و نماز و روزه و زکات و ایمان ما زیانى به ما نمى رسانَد؟». آن زندیق، خاموش مانْد. سپس امام رضا(ع) فرمود: «واگر سخن ما درست باشد ـ که هست ـ آیا شما به هلاکت درنیفتاده اید و ما نجات نیافته ایم؟!».

الکافی: ج۱ ص۷۸ ح۳، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۴

۱۱. طلب بهشت بدون عمل!

الامام الرضا(ع) : مَن سَأَلَ اللّهَ الجَنَّةَ وَلَم یصبِر عَلَى الشَّدائِدِ، فَقَدِ استَهزأَ بِنَفسِهِ.

امام رضا (ع) :کسى که از خدا بهشت بخواهد، امّا در برابر سختى ها شکیبا نباشد، خود را ریشخند کرده است.

کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۴۸

۱۲.پاداش کمترین آزار برای زیارت امام رضا(ع)

الامام الرضا(ع) : ما مِن مؤمن یزورُنی فَیصیبُ وَجهَهُ قَطرَةٌ مِنَ الماءِ، إلاّ حَرَّمَ اللّهُ تَعالى جَسَدَهُ عَلَى النّارِ.

امام رضا (ع) :هیچ مؤمنى نیست که به زیارت من بیاید و قطره اى از آسمان بر چهره اش بیفتد(كمترين آزارى به او برسد)، مگر آن که خداوند متعال، بدن او را بر آتش، حرام مى گردانَد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص۲۲۷ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۰

۱۳.تبسم به برادر مؤمن

الامام الرضا(ع) : مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً؛ ومَن کتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً لم یعَذِّبهُ.

امام رضا (ع) :هر کس به روى برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند، برایش یک ثواب مى نویسد و کسى که خدا برایش ثوابى بنویسد، عذابش نمى کند.

مصادقة الإخوان: ص۱۵۷ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۰.

۱۴. نجات موحدان گناه کار

الامام الرضا(ع) : مُذنِبو أهلِ التَّوحیدِ لا یخَلَّدونَ فِی النّارِ ویخرُجونَ مِنها، وَالشَّفاعَةُ جائِزَةٌ لَهُم.

امام رضا (ع) :گنه کارانِ یکتاپرست، در آتش، جاویدان نمى مانند؛ بلکه [سرانجام] از آن، رهایى مى یابند و شفاعت در حقّ آنان، رواست.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص۱۲۵ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۵۲

۱۵.کسی که امامی ندارد

الامام الرضا(ع) : مَن ماتَ ولَیسَ لَهُ إمامٌ ماتَ میتَةً جاهِلیةً.

امام رضا (ع) :کسى که بمیرد و امامى نداشته باشد، به مرگ جاهلى مُرده است».

کمال الدین: ص۶۶۸ ح۱۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۷۰

۱۶.مراد از اهل ذکر در قرآن

الامام الرضا(ع) ـ فی قَولِهِ تَعالى: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» ـ: نَحنُ أهلُ الذِّکرِ، ونَحنُ المَسؤولونَ.

امام رضا(ع)ـ در باره آیه شریفِ: «پس اگر نمى دانید، از اهل ذکر بپرسید» ـ: اهل ذکر، ما هستیم و از ما باید پرسیده شود.

الکافی: ج ۱ ص ۲۱۰ ح ۳، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۷۸

۱۷. دین امامان(ع)

الامام الرضا(ع) : إنَّ مِن دینِهِم [أی الأَئِمَّةِ(ع)]: الوَرَعَ، وَالعِفَّةَ، وَالصِّدقَ، وَالصَّلاحَ، وَالاِجتِهادَ، وأداءَ الأَمانَةِ إلَى البَرِّ وَالفاجِرِ، وطولَ السُّجودِ، وَالقیامَ بِاللَّیلِ، وَاجتِنابَ المَحارِمِ، وَانتِظارَ الفَرَجِ بِالصَّبرِ، وحُسنَ الصُّحبَةِ، وحُسنَ الجِوارِ، وبَذلَ المَعروفِ، وکفَّ الأَذی، وبَسطَ الوَجهِ، وَالنَّصیحَةَ، وَالرَّحمَةَ لِلمؤمنینَ.

امام رضا(ع): از دینِ آنان ـ یعنى امامان(ع) ـ است: پارسایى، پاک دامنى، راستى، درستى، سخت کوشى، باز گرداندن امانت به نیکوکار و تبه کار، سجده طولانى، عبادت شبانه، دورى از حرام، انتظار فرج با شکیبایى، حُسن همنشینى، حُسن همسایگى، نیکى کردن، بى آزارى، گشاده رویى، خیرخواهى و مهربانى با مؤمنان.

تحف العقول: ص ۴۱۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۸۰

۱۸. کمال دین

گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۸۲

الامام الرضا(ع) : کمالُ الدّینِ: وَلایتُنا، وَالبَراءَةُ مِن عَدُوِّنا.

امام رضا (ع) :کمال دین، [پذیرفتن] ولایت ما و برائت جستن از دشمن ماست.

مستطرفات السرائر: ص ۱۴۹ ح ۳، بحار الأنوار: ج ۲۷ ص ۵۸ ح ۱۹.

۱۹.غلو در مورد امام علی(ع)

الامام الرضا(ع) : مَن تَجاوَزَ بأمیرِ المؤمنینَ(ع) العُبودیةَ، فهُو مِن المَغضوبِ علَیهِم ومِنَ الضّالّینَ.

امام رضا (ع) :کسى که امیر مؤمنان(ع) را از مرز بندگى [خدا] فراتر ببرَد، از شمار مغضوبان و از گم راهان است.

الاحتجاج: ج ۲ ص ۴۵۳ ح ۳۱۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۸۶

۲۰. گریه بر اهل بیت(ع)

الامام الرضا(ع) : مَن تَذَکرَ مُصابَنا وبَکى لِما ارتُکبَ مِنّا کانَ مَعَنا فی دَرَجَتِنا یومَ القیامَةِ.

امام رضا (ع) :هر کس مصیبت ما را به یاد آورد و براى ستم هایى که بر ما رفته است، بگِرید، روز قیامت، با ما در یک درجه خواهد بود.

الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲

۲۱.گریستن و گریاندن بر اهل بیت(ع)

الامام الرضا(ع) : مَن ذَکرَ بِمُصابِنا فَبَکى وأبکى لَم تَبک عَینُهُ یومَ تَبکی العُیونُ.

امام رضا (ع) :هر کس مصیبت ما را یاد کند و بگِرید و بگریانَد، در آن روزى که چشم ها مى گِریند، چشم او نمى گِرید.

الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲

۲۲.شرکت در مجلس اهل بیت(ع)

الامام الرضا(ع) : مَن جَلَسَ مَجلِساً یحیى فیهِ أمرُنا لَم یمُت قَلبُهُ یومَ تَموتُ القُلوبُ.

امام رضا (ع) :هر کس در مجلسى بنشیند که یاد و نام ما در آن زنده مى شود، در آن روزى که دل ها مى میرند، دل او نمى میرد.

الأمالی للصدوق: ص ۱۳۱ ح ۱۱۹، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۲

۲۳. همسایه‌داری

الامام الرضا(ع) : لَیسَ مِنّا مَن لمَ یأمَن جارُهُ بَوائِقَهُ.

امام رضا (ع) :از ما نیست کسى که همسایه اش، از بدى هاى او در امان نباشد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۲۴ ح ۳، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۴

۲۴. ویژگی های شیعیان

الامام الرضا(ع) : شیعَتُنا: المُسَلِّمونَ لِأَمرنا، الآخِذونَ بِقَولِنا، المُخالِفونَ لِأَعدائِنا؛ فَمَن لَم یکن کذلِک فَلَیسَ مِنّا.

امام رضا (ع) :شیعیان ما، تسلیم فرمان ما هستند، از سخن ما پیروى مى کنند و با دشمنان ما مخالف اند. پس هر که چنین نباشد، از ما نیست.

صفات الشیعة: ص ۸۲ ح ۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۲۹۶

۲۵.امامان بعد از امام رضا(ع)

الامام الرضا(ع) : الإمامُ بَعدی مُحَمَّدٌ ابنی، وبَعدَ مُحَمَّدٍ ابنُهُ عَلی، وبَعدَ عَلی ابنُهُ الحَسَنُ، وبَعدَ الحَسَنِ ابنُهُ الحُجَّةُ القائِمُ المُنتَظَرُ فی غَیبَتِهِ، المُطاعُ فی ظُهورِهِ.

امام رضا (ع) :امامِ پس از من، پسرم محمّد است، و پس از محمّد، پسرش على است و پس از على، پسرش حسن و پس از حسن، پسرش حجّت قائم که در غیبتش منتظر او هستند و در ظهورش، همه فرمان بردارش».

کمال الدین: ص۳۷۲ ح۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۷۰

۲۶.قائم(ع)

إنَّ القائِمَ هُوَ الَّذی إذا خَرَجَ کانَ فی سِنِّ الشُّیوخِ ومَنظَرِ الشُّبّانِ، قَویاً فی بَدَنِهِ، حَتَّى لَو مَدَّ یدَهُ إلَى أعظَمِ شَجَرَةٍ عَلَى وَجهِ الأَرضِ لَقَلَعَها! ولَو صاحَ بَینَ الجِبالِ لَتَدَکدَکت صُخورُها! یکونُ مَعَهُ عَصا موسَى وخاتَمُ سُلَیمانَ علیهماالسلام، ذاک الرّابِعُ مِن وُلدی، یغَیبُهُ اللّهُ فی سِترِهِ ما شاءَ، ثُمَّ یظهِرُهُ فَیملأُ بِهِ الأَرضَ قِسطاً وعَدلاً کما مُلِئَت جَوراً وظُلماً.

امام رضا (ع) :قائم، کسى است که وقتى ظهور مى کند، در سنّ پیران و سیماى جوانان است، بدنى چنان نیرومند دارد که اگر دستش را به طرف بزرگ ترین درخت روى زمین ببرد، آن را از ریشه در مى آورد و اگر در کوهستان فریاد زند، صخره ها در هم مى ریزند. عصاى موسى و انگشتر سلیمان را با خود دارد. او چهارمین از نسل من است، خداوند براى مدّتى او را در پس پرده خود پنهان مى سازد، سپس آشکارش مى گرداند و به وسیله او زمین را همچنان که از ظلم و ستم آکنده شده است، از عدل و داد پر مى کند».

کمال الدین: ص۳۷۶ ح۷، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۷۲

۲۷.اگر مردم زیبایی های کلام اهل بیت(ع) را می دانستند

إِنَّ النّاسَ لَو عَلِموا مَحاسِنَ کلامِنا لاَتَّبَعونا.

امام رضا (ع) :اگر مردم زیبایى هاى سخنان ما را مى دانستند، از ما پیروى مى کردند.

معانی الأخبار: ص۱۸۰ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۴

۲۸.اطاعت از خدا حتی بدون وعده به بهشت و جهنم

الامام الرضا(ع) : لَو لَم یخَوِّفِ اللّهُ النّاسَ بِجَنّةٍ ونارٍ، لَکانَ الواجِبُ أن یطیعوهُ ولا یعصوهُ؛ لِتَفَضُّلِهِ علَیهِم وإحسانِهِ إلَیهِم، وما بَدأهُم بهِ مِن إنعامِهِ الَّذی ما استَحَقّوهُ.

امام رضا (ع) :اگر خداوند، مردم را به بهشت و دوزخى هم وعده و وعید نمى داد، باز واجب بود که از او اطاعت کنند و نافرمانى اش نکنند؛ زیرا به آنان تفضّل و نیکى فرموده و نعمت هایش را در اختیارشان گذاشته است، بى آن که [به سبب انجام عملى،] استحقاق آن را داشته باشند.

عیون أخبار الرضا(ع): ج ۲ ص ۱۸۰ ذیل ح ۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۶

۲۹. شهرت به عبادت

الامام الرضا(ع) : مَن شَهَرَ نفسَهُ بِالعِبادَةِ فاتَّهِموهُ على دینِهِ.

امام رضا (ع) :هر که خود را به عبادت شهره مى سازد، به دین (/ دیندارى) او بدگمان باشید.

الأمالی للطوسی: ص ۶۴۹ ح ۱۳۴۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۸۸

۳۰.اهمیت اذان و اقامه برای نماز

الامام الرضا(ع) : مَن أذَّنَ وأقامَ صَلّى وَراءَهُ صَفّانِ مِنَ المَلائِکةِ، وإن أقامَ بِغَیرِ أذانٍ صَلّى عَن یمینِهِ واحِدٌ وعَن شِمالِهِ واحِدٌ.

امام رضا (ع) :هر کس اذان و اقامه بگوید، دو صف از فرشتگان، پشت سرش نماز مى گزارند و هر کس اقامه بگوید و اذان نگوید، تنها یک فرشته در سمت راست او و یکى در سمت چپ او مى ایستد.

کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۱ ص ۲۸۷ ح ۸۸۸، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۹۲

۳۱.نماز وسیله تقرب

الامام الرضا(ع) : الصَّلاةُ قُربانُ کلِّ تَقِی.

امام رضا (ع) :نماز، وسیله تقرّب هر پرهیزگار [به خدا] است.

الکافی: ج ۳ ص ۲۶۵ ح ۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۳۹۶

۳۲.سجده شکر بعد از نماز

الامام الرضا(ع) : السَّجدَةُ بَعدَ الفَریضَةِ شُکراً للّهِ ـ تَعالى ذِکرُهُ ـ عَلى ما وَفَّقَ العَبدَ مِن أداءِ فَرضِهِ، وأدنى ما یجزی فیها مِنَ القَولِ أن یقالَ: «شُکراً للّهِ، شُکراً للّهِ»، ثَلاثَ مَرّاتٍ.

امام رضا (ع) :سجده شکر گزاردن پس از نماز واجب، در برابر توفیقى است که خداوند متعال به بنده داده تا واجبش را انجام دهد و کمترین چیزى که از گفتار در آن کفایت مى کند، این است که سه مرتبه "شکرا للّه " گفته شود.

علل الشرائع: ص۳۶۰ ح ۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۰۰

۳۳.افطاری دادن

الامام الرضا(ع) : فِطرُک أخاک الصّائِمَ أفضَلُ مِن صیامِک.

امام رضا (ع) :افطارى دادن تو به برادر روزه دارت، فضیلتش بیشتر از روزه داشتن توست.

مصباح المتهجّد: ص ۶۲۶، ح ۷۰۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۱۴

۳۴.زیارت امام رضا(ع)

الامام الرضا(ع) : ألا وإنّی لَمَقتولٌ بِالسَّمِّ ظُلماً، ومَدفونٌ فی مَوضِعِ غُربَةٍ، فَمَن شَدَّ رَحلَهُ إلى زِیارَتی استُجیبَ دُعاؤهُ وغُفِرَ لَهُ ذَنبُهُ.

امام رضا (ع) :بدانید که من با زهر ستم، کشته خواهم شد و در خاک غربت، دفن خواهم شد. پس هر که براى زیارت من بارِ سفر بربندد، دعایش مستجاب و گناهانش آمرزیده مى شود.

الخصال: ص۱۴۴ ح۱۶۷، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۳۲

۳۵.دوری از آتش بدون عمل

الامام الرضا(ع) : مَن تَعَوَّذَ بِاللّهِ مِنَ النّارِ ولَم یترُک الشَّهَواتِ، فَقَدِ استَهزَأَ بِنَفسِهِ.

امام رضا (ع) :هر که از آتش دوزخ به خدا پناه ببرد، امّا ترک شهوات نکند، در واقع، خود را ریشخند کرده است.

کنز الفوائد: ج۱ ص۳۳۰، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۰

۳۶.صلوات بر پیامبر و خاندان او زائل کننده گناهان

الامام الرضا(ع) : مَن لَم یقدِر عَلى ما یکفِّرُ بِهِ ذُنوبَهُ، فَلیکثِر مِنَ الصَّلاةِ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ؛ فإِنَّها تَهدِمُ الذُّنوبَ هَدماً.

امام رضا (ع) :هر کس توانایى دادن کفّاره براى گناهانش را نداشت، بر محمّد و خاندان او فراوان صلوات بفرستد؛ زیرا صلوات، گناهان را به کلّى از بین مى برد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۱ ص۲۹۴ ح۵۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۲

۳۷.اهمیت زیارت اهل بیت(ع)

الامام الرضا(ع) : إنّ لِکلِّ إمامٍ عَهداً فی عُنُقِ أولِیائهِ وشیعَتِهِ، وإنَّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بالعَهدِ وحُسنِ الأداءِ زیارَةَ قُبورِهِم، فَمَن زارَهُم رَغبَةً فی زیارَتِهِم وتَصدیقاً بما رَغِبوا فیهِ کانَ أئمَّتُهُم شُفَعاءَهُم یومَ القِیامَةِ.

امام رضا (ع) :هر امامى به گردن دوستان و شیعیان خود، عهدى دارد که وفاى کامل به این عهد، و به جا آوردن نیکوى آن، با زیارت قبر آنان است. پس کسانى که با رغبت و علاقه به زیارت ایشان و باور داشتن به آنچه آنان ترغیب کرده اند، زیارتشان کنند، امامانِ آنها در روز قیامت، شفیعشان خواهند بود.

الکافی: ج۴ ص۵۶۷ ح۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۶

۳۸.اهمیت زیارت حضرت معصومه(س)

الامام الرضا(ع) ـ لمَّا سَأَلَهُ سَعدُ بنُ سَعیدٍ عَن قَبرِ فاطِمَةَ بِنتِ موسَى بنِ جَعفَرٍ(ع) ـ: مَن زارَها فَلَهُ الجَنَّةُ.

امام رضا(ع) ـ در پاسخ سؤال سعد بن سعید، در باره [ثواب زیارت] قبر فاطمه دختر موسى بن جعفر(ع) ـ: هر کس او را زیارت کند، پاداشش بهشت است.

ثواب الأعمال: ص۱۲۴ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۴۶

۳۹. اطاعت از پدر و مادر

الامام الرضا(ع) : بِرُّ الوالِدَینِ واجِبٌ وإن کانا مُشرِکینِ، ولا طاعَةَ لَهُما فی مَعصیةِ الخالِقِ.

امام رضا (ع) :اطاعت از پدر و مادر واجب است، اگر چه مشرک باشند؛ ولى در معصیت خالق، از آنان نباید اطاعت کرد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۲ ص۱۲۲ ح۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۵۴

۴۰.رفاه برای خانواده

الامام الرضا(ع) : صاحِبُ النِّعمَةِ یجِبُ عَلَیهِ التَّوسِعَةُ عَلى عِیالِهِ.

امام رضا (ع) :برخوردارِ از نعمت، باید خانواده اش را در رفاه قرار بدهد.

الکافی: ج۴ ص۱۱ ح۵، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۰

۴۱. غم زدایی از مؤمن

الامام الرضا(ع) : مَن فَرَّجَ عَن مُؤِمنٍ فَرَّجَ اللّهُ عَن قَلبِهِ یومَ القیامَةِ.

امام رضا (ع) :هر که غم مؤمنى را بزداید، خداوند در روز قیامت، غم را از دل او مى زداید.

الکافی: ج۲ ص۲۰۰ ح۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۲

۴۲. تشکر در قبال خوبی مردم

الامام الرضا(ع) : مَن لَم یشکرِ المُنعِمَ مِنَ المَخلوقینَ لَم یشکرِ اللَهَ عز و جل.

امام رضا (ع) :هر که در قبال خوبى مردم تشکر نکند، از خداوند عز و جل هم تشکر نکرده است.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۲ ص۲۴ ح۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۶

۴۳.سکوت

الامام الرضا(ع) : ما أحسَنَ الصَّمتَ لا مِن عی، وَالمِهذارُ لَهُ سَقَطاتٌ.

امام رضا (ع) :چه نیکوست آن خاموشى اى که از روى درماندگى [در سخن گفتن] نباشد! و براى پُرگو لغزش هاست.

الاختصاص: ص۲۳۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۶۸

۴۴. خشم

الامام الرضا(ع) : الغَضَبُ مِفتاحُ کلِّ شَرٍّ.

امام رضا (ع) :خشم، کلید هر بدى است.

مشکاة الأنوار: ص۳۸۳ ح۱۲۶۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۸۰

۴۵.پوشاندن گناه

الامام الرضا(ع) : المُستَتِرُ بالسَّیئَةِ مَغفورٌ لَهُ.

امام رضا (ع) :پوشاننده گناه آمرزیده مى گردد.

الکافی: ج۲ ص۴۲۸ ح ۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۸۲

۴۶.گناهان کوچک، راهی به سوی گناهان بزرگ

الامام الرضا(ع) : الصَّغائرُ مِنَ الذنوبِ طُرُقٌ إلى الکبائرِ، ومَن لَم یخَفِ اللّهَ فِی القَلیلِ لَم یخَفهُ فِی الکثیرِ.

امام رضا (ع) :گناهان کوچک، راه هایى به سوى گناهان بزرگ اند و کسى که از خداوند در اندک، ترس نداشته باشد، در زیاد نیز از او نمى ترسد.

عیون أخبار الرضا(ع): ج۲ ص۱۸۰ ح۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۸۴

۴۷.پاکیزگی

الامام الرضا(ع) : مِن أخلاقِ الأَنبِیاءِ التَّنَظُّفُ.

امام رضا (ع) :پاکیزگى، از اخلاق پیامبران است.

تحف العقول: ص ۴۴۲، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۸۸

۴۸.بوی خوش

الامام الرضا(ع) : الطّیبُ مِن أخلاقِ الأَنبیاءِ.

امام رضا (ع) :به کار بردن بوى خوش، از اخلاق پیامبران است.

الکافی: ج ۶ ص ۵۱۰ ح ۱، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۴۹۲

۴۹.دست کشیدن از غذا پیش از سیری کامل

الامام الرضا(ع) : اِرفَع یدَیک مِنَ الطَّعامِ وبِک إِلَیهِ بَعضُ القَرَمِ؛ فإنَّهُ أصَحُّ لِبَدَنِک، وأذکى لِعَقلِک، وأخَفُّ عَلى نَفسِک إن شاءَ اللّهُ.

امام رضا (ع) :در حالى که هنوز اندک اشتهایى دارى، دست از غذا بکش؛ زیرا این کار، به خواست خدا جسم تو را سالم تر، فکرت را تیزتر و روانت را سبک تر مى دارد.

طبّ الامام الرضا(ع): ص ۱۴، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه: ۵۰۰

۵۰.حفظ آبرو با مال

الامام الرضا(ع) : أفضَلُ المالِ ما وُقِی بِهِ العِرضُ.

امام رضا (ع) :برترین دارایى آن است که آبرو با آن حفظ شود.

العدد القویة: ص۲۹۲ ح۱۷ وص۳۰۰ ح۳۶، گزیده حکمت نامه رضوی، صفحه:

موضوعات مرتبط: امام رضا، ذی القعده

چند روایت درباره زیر آب زنی
یکشنبه نهم اردیبهشت ۱۴۰۳ ساعت 12:58 | نوشته ‌شده به دست حسین سبزعلی | ( )

روایت امام رضا ازعاقبت زیرآب زنی وسخن چینی

در منابع اسلامی و روایات اهل بیت(ع) به شدت از نمامی ، سخن چینی یا به اصطلاح امروزی ها زیرآب زنی به شده نهی شده و از به عنوان بدترین کارها یاد شده است.

عقیق:در تعالیم ارزشمند بزرگان دینی سعایت و بدگویی از دیگران و تخریب چهره آنها برای مردم از بزرگترین گناهان و باعث عذاب قبر، پرورش کینه ها، زیاد شدن دشمنی ها و زیان در دنیا و آخرت شمرده شده و به شدت از آن نهی شده است. در حدیثی به نقل پیامبر خدا صلى الله علیه و آله نقل شده که فرمود: بدترین مردم، شخص «مثلِّث» است. عرض شد : اى رسول خدا! مثلّث یعنى چه؟ فرمود: کسى که از برادر خود نزد سلطان بدگویی کردن و بدگویى کند و در نتیجه، هم خودش را به هلاکت افکند، هم برادرش را و هم آن سلطان را.(1)

از بدگویی همدیگر بپرهیزید!

امام رضا علیه السلام ضمن توصیه هایی اخلاقی به عبدالعظیم حسنی می فرماید: ای عبدالعظیم ، سلام مرا به دوستان برسان و به آنها بگو شیطان را به دلهای خویش راه ندهند، درگفتار خویش راستگو باشند و امانت را ادا کنند، از جدال و نزاع بیهوده ای که سودی برایشان ندارد دوری کنند و خاموشی را پیشه خود سازند ، به همدیگر روی آورند و به دیداروملاقات هم بروند « فان ذلک قربه الیَّ» زیرا اینکار موجب نزدیکی به من است. آنان خود را به دشمنی و بدگویی با یکدیگر مشغول نسازند ، زیرا با خود عهد کرده ام که اگر کسی چنین کاری انجام دهد و دوستی از دوستانم را ناراحت کند یا به خشم آورد ، خداوند را بخوانم تا او را دردنیا با شدیدترین عذابها مجازات کند و درآن سرا نیز از زیانکاران خواهد بود.(2)

و در ادامه می فرماید: به ایشان بگو :همانا پروردگار نیکوکارانشان را آمرزیده و ازخطای گنهکارانشان درگذشته است ، مگرکسانی که به خدا شرک ورزیده یا دوستی از دوستانم را آزرده ، یا کینه آنها را با دل بگیرد . بدرستی که خداوند او را نخواهد بخشید تا آنکه از کردار ناشایست خویش دست بکشد ، هر گاه از این اعمال نادرست دوری گزیند ، آمرزش خدا را شامل خود گردانیده است وگرنه ، روح ایمان از قلبش بیرون رفته و ازولایت ماخارج گشته است و بهره ای از ولایت ما نخواهد برد « و اعوذبک من ذلک »(3)

مؤمن، برادر مؤمن است

حضرت رضا (ع) از پدر بزرگوارش موسى بن جعفر (ع) نقل مى‏کند که امام صادق (ع) فرمود: ان الله یبغض البیت اللحم؛ خداوند خانه‏اى را که در آن گوشت وجود دارد، دشمن مى‏دارد. به امام عرض کردند که ما گوشت را دوست داریم و خانه هایمان از آن خالى نیست. حضرت فرمود: انما البیت اللحم البیت الذى تؤکل فیه لحوم الناس بالغیبه. خانه گوشت، خانه‏اى است که در آن گوشت مردم با غیبت، خورده مى‏شود.

امام رضا علیه السلام همچنین می فرماید: ألمؤمن أخ المؤمن لأبیه و لامه ملعون ملعون من اتهم اخاه، ملعون ملعون من غش أخاه ملعون ملعون من لم ینصح أخاه ملعون ملعون من احتجب أخاه ملعون ملعون من اغتاب أخاه ؛ مؤمن برادر مؤمن، برادر پدری و مادری اوست، آن کس که به برادرش تهمت زند ملعون و از رحمت الهی بدور است . آن کس که به برادرش خیانت کند و دروغ بگوید ملعون است، آن کس که از نصحیت کردن برادرش خودداری کند ملعون است، آن کس که از برادرش رو پنهان کند ملعون است و آن کس که بدگویی برادر خود را کند ملعون است.

عاقبت بدگویی از اهل بیت(ع)

حمید بن مهران از کسانی بود که نزد مأمون از حضرت رضا علیه السلام بدگویی می‌کرد و امام را ساحر و فرزند ساحر می خواند و به او جسارت فراوان می‌نمود. او روزی از مأمون خواست جلسه ای ترتیب دهد تا با امام به مجادله بپردازد و قدر و شأن او را پایین آورد.

مأمون گفت:«هیچ چیزی برای من محبوب‌تر از این نیست که بتوانی عظمت مقام علی بن موسی را در نظر مردم بشکنی.»

بنابراین مجلسی بزرگ تشکیل داد و کارگزاران و قضات و بزرگان شهر را جمع نمود و از حضرت رضا علیه السلام خواست در آن مجلس حاضر شود. مجلس تشکیل شد و امام تشریف آورد.

حمید بن مهران رو به امام کرد و در کمال بی ادبی و جسارت گفت:« مردم چه حکایت‌ها از شما تعریف می‌کنند و چه نسبت‌ها به شما می‌دهند که خود شما آنها را قبول ندارید. مثلاً می‌گویند به دعای شما باران آمده! باران که هر سال می‌آید. چرا مردم آن را یکی از معجزات شما می‌شمرند و خیال می‌کنند شما در دنیا نظیری ندارید! امیرالمؤمنین مأمون است که مثل و نظیر ندارد و شما را این گونه احترام می‌کند!»

حضرت رضا علیه السلام در کمال ادب و آرامش فرمود:«من مردم را منع نمی کنم که نعمت‌هایی را که خداوند به من داده بازگو کنند. گر چه من با این نعمت‌ها فخرفروشی نمی‌کنم. اما اینکه گفتی مأمون به من احترام می‌گذارد، این همانند احترام پادشاه مصر نسبت به حضرت یوسف است، و حال آن دو هم روشن است...»

حمید بن مهران غضبناک شد و گفت:« ای فرزند موسی بن جعفر! تو از حد خودت تجاوز کرده ای و سخنان بیهوده می‌گویی. باریدن بارانی را که وقتش مقدر و معلوم است و عقب و جلو نمی افتد به خود نسبت می‌دهی و به آن فخر می‌کنی؟! گویا معجزه ابراهیم خلیل آورده ای که پرندگان را زنده کرد و آنها پرواز کردند! اگر راست می گویی این دو شیر روی پرده را زنده کن تا مرا بدرند. و الّا دعا کردن و باران آمدن که معجزه نیست!»

امام رضا علیه السلام به غضب آمد که غضب او غضب خداوند است و با صدای بلند بر آن دو شیر فریاد زد که:« این فاجر و تبهکار را بدرید!» ناگهان نقش‌های آن دو شیر بر روی پرده جان گرفتند و جهیدند و آن ملعون را گرفتند و بلافاصله دریدند و خوردند و کوچکترین اثری از او باقی نگذاشتند.

سپس امام فرمود:«اکنون به جای خود بازگردید.» شیران رفتند و دوباره نقش روی پرده شدند. مأمون که از این صحنه به شدت ترسیده بود، گفت:« الحمد لله که خداوند ما را از شر حمید بن مهران نجات داد.» سپس گفت:«یا ابن رسول الله! خلافت متعلق به جد شما رسول الله است و بعد از او شما سزاوار آن هستید. اگر می‌خواهید، من اکنون خلافت را به شما واگذار کنم.»

امام فرمود:«من اگر خلافت را می خواستم، به تو مهلت نمی‌دادم. ولی خداوند به من امر فرموده که تو را به حال خود رها کنم.» (4)

پی نوشت ها:

1. میزان الحکمه حدیث شماره 20729

2. الاختصاص، ص247

3. بحارالانوار،ج 71، ص 230

4. بحارالانوار، ج 49، ص 183. از عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 167-172.

منبع:قدس

211008

موضوعات مرتبط: امام رضا، غیبت

برچسب‌ها: نمامی, تهمت, زیر آب زنی

نکات آیه 86 سوره نساء
جمعه هفتم اردیبهشت ۱۴۰۳ ساعت 5:5 | نوشته ‌شده به دست حسین سبزعلی | ( )

🔴چنانچه کار خیری - اعم از سلام ، دعا، صلوات ، انفاق ، زیارت و.. - انجام می دهیم آن را به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هدیه کنیم که ایشان طبق آیه شریفه 86 سوره نساء حتما بهتر از آن به ما پاسخ می دهد.

🟢وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا

مشاهده آیه در سوره

[4–86] (مشاهده آیه در سوره)

When you are greeted with a salute, greet with a better one than it, or return it; indeed Allah takes account of all things.

معانی کلمات آیه

✅تحية: سلام كردن و ديگر نيكى ها. تحيت از سلام اعم است و در اصل ماده به معنى زنده ماندن و زنده نگه داشتن است. «إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ: چون با نيكى يا سلامى روبرو شديد».[۱]

تفسیر آیه

  • تفسیر نور
  • اثنی عشری
  • روان جاوید
  • اطیب البیان
  • برگزیده تفسیر نمونه
  • سایر تفاسیر

تفسیر نور (محسن قرائتی)

وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَسِيباً «86»

و هرگاه شما را به درودى ستايش گفتند، پس شما به بهتر از آن تحيّت گوييد يا (لااقّل) همانند آن را (در پاسخ) باز گوييد كه خداوند همواره بر هر چيزى حسابرس است.

🟦نکته ها

🔶مراد از «تحيّت»، سلام كردن به ديگران، يا هر امر ديگرى است‌ «1» كه با آرزوى حيات و سلامتى و شادى ديگران همراه باشد، همچون هديه دادن. چنانكه وقتى كنيزى به امام حسن عليه السلام دسته گلى هديه داد، امام او را آزاد كرد و اين آيه را قرائت فرمود.

🔶در اسلام، تشويق به سلام به ديگران شده، چه آنان را بشناسيم يا نشناسيم. و بخيل كسى شمرده شده كه در سلام بخل ورزد. و پيامبر به هر كس مى‌رسيد حتّى به كودكان، سلام مى‌داد.

🔶در نظام تربيتى اسلام، تحيّت تنها از كوچك نسبت به بزرگ نيست، خدا، پيامبر و فرشتگان، به مؤمنان سلام مى‌دهند.

سلام خدا. «سَلامٌ عَلى‌ نُوحٍ فِي الْعالَمِينَ» «2»

سلام پيامبر. «إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ» «3»

سلام فرشتگان. «تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ» «4»

(به آداب سلام در روايات مراجعه شود).

«1». تفسير قمى، ج 1، ص 145.

«2». صافّات، 79.

«3». انعام، 54.

«4». نحل، 32.

جلد 2 - صفحه 123

🟩پیام ها

1- رابطه‌ى عاطفى خود را با يكديگر گرم‌تر كنيد. «فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ»

2- ردّ احسانِ مردم نارواست، بايد آن را پذيرفت و به نحوى جبران كرد. «فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها»

3- پاسخ محبّت‌ها و هدايا را نبايد تأخير انداخت. حرف فاء در كلمه‌ «فَحَيُّوا» نسانه تسريع است.

4- پاداش بهتر در اسلام استحباب دارد. «فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها»

5- در پاسخ نيكى‌هاى ديگران، ابتدا به سراغ پاسخ بهتر رويد، اگر نشد، پاسخى مشابه. «بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها»

6- از تحيّت‌هاى بى‌جواب نگران باشيد، كه اگر مردم پاسخ ندهند، خداوند حساب آن را دارد و نه عواطف مردم را بى‌جواب گذاريد، كه خداوند به حساب شما مى‌رسد. «إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَسِيباً»

پانویس

  1. پرش به بالا↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع

  • تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
  • اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
  • تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
  • تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
  • برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
  • تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌

 
موضوعات
برچسب ها
دیگر موارد